Słownik onkologiczny: G
Gadolin - pierwiastek chemiczny z grupy lantanowców w układzie okresowym posiadający silne własności ferromagnetyczne. Nazwa pochodzi od nazwiska mineraloga i chemika fińskiego Johana Gadolina. Wykorzystywany jako środek kontrastujący przy rezonansie magnetycznym
Galaktografia - badanie radiologiczne piersi (patrz: mammografia), polegające na ocenie przewodów mlecznych po podaniu do nich środka cieniującego (kontrastu). Wykonuje się je w przypadku wycieku treści surowiczej lub krwistej z brodawki sutkowej w celu oceny, czy w przewodzie nie występuje zmiana rozrostowa (guzowata), np. brodawczak lub rak
Gamma knife - Gamma knife ("nóż gamma") to nieinwazyjna metoda stereotaktycznej (w trzech wymiarach) radiochirurgii, zastępująca skutecznie operację. Polega ona na tym, że wiele (zwykle około 200) wiązek promieniowania kobaltu 60 kieruje się z różnych stron na jeden punkt w mózgu. Wiązki - osobno na tyle słabe, że nie niszczą tkanki, przez którą przechodzą - ogniskują się w jednym miejscu i łączą swoją siłę, zastępując skalpel neurochirurga i niszcząc komórki nowotworu.Ograniczeniem metody jest wielkość guza - zwykle do 4 cm średnicy. Dawka promieniowania jest dostarczana do guza bardzo precyzyjnie, w bardzo niewielkim stopniu jedynie obszar napromieniany nakłada się na zdrową tkankę. W ten sposób można leczyć wiele rodzajów guzów mózgowia, zarówno te łagodne, jak i złośliwe. W przypadku glejaka wielopostaciowego zalecana jest często dodatkowa radioterapia po zabiegu - celem zniszczenia nacieków nowotworu wokół guza.
Gammakamera - inaczej kamera scyntylacyjna - w scyntygrafii to urządzenie diagnostyczne do badań narządów, w których nagromadzony jest radioizotop. Wyposażona jest w detektor o dużym polu widzenia. W detektorze znajduje się kryształ scyntylacyjny, który pod wpływem promieniowania jonizującego (najczęściej gamma) emituje błyski świetlne (scyntylacje). Dzięki temu bardzo szybko można np. znaleźć rozwijający się nowotwór. Przed badaniem pacjentowi podaje się - doustnie, dożylnie lub wziewnie - izotop technetu, czyli tzw. znacznik, który "rozchodzi" się po jego organizmie. Gamma-kamera następnie "filmuje" chorego i tworzy "mapę" rozmieszczenia izotopu w jego ciele. Brak lub nadmiar znacznika wskazuje na patologię.
Gangrena - rozkład tkanek w żywym organizmie przez bakterie gnilne (beztlenowce). Przyczyną gangreny jest obecność ogniska martwicy dostępnego dla bakterii
Gastrektomia - chirurgiczne usunięcie żołądka. Całkowite (totalis) lub częściowe (partialis)
Gastroskopia - endoskopowe badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego, pozwala na pobranie wycinków do badania histopatologicznego, umożliwia wykrycie wczesnej postaci raka żołądka
Gastrostomia - przetoka pomiędzy żołądkiem a powłokami ciała. Wykonywana w celu umożliwienia podawania pokarmów bezpośrednio do żołądka, z ominięciem wyżej położonych części przewodu pokarmowego (gardło, przełyk). Wykonywana w przypadku braku możliwości przyjmowania pokarmów np. z powodu rozrostu guza lub zmian popromiennych w przebiegu radioterapii np. raka gardła.
GBS - patrz Zespół Guillaina-Barrégo
Gen - każda komórka jest nośnikiem informacji genetycznej, zawartej w jądrze komórkowym w łańcuchu DNA. Geny są to części łańcucha DNA. W genach zakodowane są dane dotyczące dziedzicznych cech, takich jak np. kolor włosów, oczu, wzrost, a także zwiększone ryzyko rozwoju określonych chorób np. nowotworowych.
Gen P53 - w prawidłowych warunkach ma za zadanie hamować transformację nowotworową komórek, stoi na straży integralności genomu. Gdy DNA komórki ulegnie uszkodzeniu, białko p53 zatrzymuje cykl komórkowy, aby uniemożliwić powielenie uszkodzonego DNA i dać czas komórce na jego naprawę (proliferacja). Gdy uszkodzenie jest zbyt duże, aby mogło być naprawione, białko p53 kieruje komórkę na tor zaprogramowanej śmierci (apoptozy), co prowadzi do jej eliminacji (m.in. leczenie chemiczne nowotworów opiera się na dużym uszkodzeniu DNA i następowej eliminacji komórek). W rakach jajnika mutacje genu p53 są bardzo częste - średnio w ok. 60% przypadków.
Zobacz również: Gen,
Zobacz również: Gen,
Geny supresorowe - geny te kodują specyficzne białka, które mają za zadanie wyhamowywać procesy wzrostu i różnicowania się komórek, a także utrzymać stabilność genetyczną komórki
Ginekomastia - rozrost tkanki gruczołowej piersi u mężczyzny
Giraza - patrz Topoizomeraza II
GKS - patrz Glikokortykosteroidy
Glikokortykosteroidy - to hormony kory nadnerczy, syntetyzowane w jej warstwie pasmowatej, wywierające wpływ przede wszystkim na metabolizm białek, tłuszczów i węglowodanów. Glikokortykosteroidy są preparatami o działaniu przeciwzapalnym. Zalicza się je do najbardziej skutecznych leków w leczeniu astmy oskrzelowej, ale efekt ich działania ujawnia się nie natychmiast, a po pewnym czasie systematycznego stosowania. Nie są lekami o działaniu rozkurczowym, dlatego nie powodują ustąpienia nagłej duszności spowodowanej skurczem oskrzeli.
Gorączka neutropeniczna - występowanie gorączki w czasie niskiego poziomu białych krwinek (neutropenii). Występowanie gorączki w czasie neutropenii jest często objawem infekcji. Definicja gorączki neutropenicznej według wytycznych Infectious Diseases Society of America (IDSA) przedstawia się następująco: temperatura w jamie ustnej powyżej 38,3 stopni Celsjusza w pojedynczym pomiarze lub powyżej 38 stopni utrzymująca się ponad 1 godzinę oraz liczba neutrofilów poniżej 500/?l lub poniżej 1000/?l, jeśli przewiduje się jej dalszy spadek do poniżej 500/?l.
Gradacja nowotworów - system oceny nowotworów, oceniający stopień złośliwości komórek widocznych pod mikroskopem. Istnieje kilka systemów gradacji nowotworów złośliwych, ale w ogólnym zarysie wszystkie one dzielą nowotwory na: • nowotwory o najmniejszej złośliwości (guzy wysoko różnicowane, stopień I), • nowotwory o umiarkowanej złośliwości (guzy średnio zróżnicowane, stopień II), • nowotwory o wysokiej złośliwości (guzy nisko zróżnicowane, stopień III). Histopatolog określa stopień złośliwości nowotworu po zbadaniu wycinka tkanki pod mikroskopem. Ocena stopnia złośliwości jest bardzo ważna, ponieważ guzy bardzo złośliwe mają tendencję do szybszego wzrostu i rozprzestrzeniania się, a przez to dają znacznie gorsze rokowanie. Wskaźnik jądrowy nowotworu określa cechy centralnego składnika komórki, czyli jej jądra. Histologiczny stopień złośliwości mówi o cechach poszczególnych tkanek i ich wzajemnych stosunkach.
Grading - patrz Klasyfikacja TNM
Granulocyt obojętnochłonny - patrz Neutrofil
NOWOŚCI w SERWISIE
Legislacja
Wyszukaj w serwisie
Reklama:
Stosujemy się do standardu HONcode dla wiarygodnej informacji zdrowotnej:
sprawdź tutaj.
Data aktualizacji strony:
2024-12-05