- jest to badanie, które wykonuje lekarz ginekolog. Opiera się na wydobyciu (pobraniu) z waginy wymazu z szyjki macicy. Badanie pozwala na dość wczesne wykrycie stanu przedrakowego. Zabieg jest bezbolesny, jednakże lekarz wymaga od pacjenta stosownego rozluźnienia się. Pierwsza cytologia powinna być wykonana tuż po rozpoczęciu pożycia płciowego, bądź po ukończonym 18-tym roku życia. Badanie powinno się robić co najmniej raz w roku. Najlepszym okresem na poranie wymazu jest czas, pomiędzy 10 a 18 dniem cyklu miesiączkowego. Kobieta przed wykonaniem badania nie powinna współżyć poprzedniego dnia.