Rak żołądka (łac. carcinoma ventriculi, ang. gastric cancer, stomach cancer) należy do najbardziej niebezpiecznych i najczęściej występujących nowotworów na całym świecie. Najwyższą zachorowalność odnotowuje się w krajach byłego Związku Radzieckiego, Azji Wschodniej, w Japonii i niektórych krajach Ameryki Łacińskiej. Nieco rzadziej występują na terenie Polski, jednak i tutaj wskaźniki zachorowalności są wysokie. Mężczyźni są dwukrotnie częściej narażeni niż kobiety. Najczęściej chorują osoby między pięćdziesiątym a siedemdziesiątym rokiem życia. Obserwuje się na świecie pewne zmniejszenie liczby zachorowań i umieralności na ten typ nowotworu. Jako jedną z przyczyn powstawania raka żołądka uznaje się zakażenie bakterią Helicobacter pylorii, która jest odpowiedzialna za występowanie wrzodów żołądka ( jednak większość zakażonych osób nie zachoruje na nowotwór).

Czynnikami ryzyka raka żołądka są m.in.: wiek, płeć, występowanie nowotworów w rodzinie, spożywanie dużych ilości pokarmów zawierających azotyny i azotany, palenie tytoniu, picie alkoholu, polipy żołądka, osoby z grupą krwi A, otyłość.

Żołądek - budowa i funkcje

Stanowi rozszerzoną część przewodu pokarmowego pomiędzy przełykiem a jelitem. Składa się z wpustu, dna, trzonu i odźwiernika. Dzięki skurczom silnych mięśni ścian żołądka pokarm jest dokładnie mieszany z sokami trawiennymi. Komórki dna żołądka wytwarzają kwas solny, który zakwasza środowisko, dezynfekuje pokarm i denaturuje białka trawione później przez pepsynę, produkowaną przez inne komórki w dnie żołądka.

Żołądek pełni trzy różne funkcje: motoryczną, zewnątrzwydzielniczą i wewnątrzwydzielniczą (dokrewną). Funkcja motoryczna polega na gromadzeniu pokarmu, jego rozdrabnianiu, mieszaniu z wydzielanym sokiem i stopniowym opróżnianiu w małych porcjach do dwunastnicy. Wydzielanie żołądkowe obejmuje przede wszystkim kwas solny, czynnik wewnętrzny i pepsynę, a dokrewne – gastrynę i somatostatynę. Sok żołądkowy jest mieszaniną trzech wydzielin, wytwarzanych przez różne komórki błony śluzowej żołądka.

Rak żołądka

Do rozwoju raka żołądka dochodzi, gdy jego zdrowe komórki zmieniają się i rozwijają w sposób niekontrolowany, tworząc masę zwaną guzem. Zmiana ta może mieć charakter łagodny (zmiana niezłośliwa) lub złośliwy (zmiana rakowa). Guz nowotworowy jest to zbiór dużej liczby komórek nowotworowych, które mają zdolność do rozprzestrzeniania się do innych części ciała.

Zmiany nowotworowe mają różną postać :mogą być polipowe, naciekające lub wrzodziejące. Do najczęstszych nowotworów złośliwych żołądka należą w 95% gruczolakoraki (wywodzące się z nabłonka gruczołowego), pozostałe 5% to mięsaki (wywodzące się tkanki mezynchymalnej), należą do nich chłoniaki złośliwe, mięsaki wywodzące się z tkanki mięśniowej, nowotwory podścieliska (GIST) oraz rakowiaki.

Postęp w diagnostyce umożliwił wykrywanie wczesnych stadiów raka żołądka (gdy zmiany nowotworowe ograniczone są jedynie do błony śluzowej i podśluzowej żołądka). Niestety jest on wychwytywany jedynie u ok. 10% chorych. Większość pacjentów zostaje zdiagnozowanych w zaawansowanym stadium, co pogarsza rokowania.

Nowotwory żołądka niosą ze sobą ogromne ryzyko przerzutów na inne narządy. Niebezpieczne są nacieki na sąsiedzkie narządy, zwłaszcza na sieć większą trzustki i wątroby. Rak żołądka powoduje też guzy Krukenberga w obrębie jajników. Przerzuty pojawiają się również w węzłach chłonnych śledziony i trzustki ( trzonu i ogona trzustki), w kościach, skórze i płucach.